นิสฺสยา+โท สรา วุตฺตา, นิสฺสิตา พฺยญฺชนา ตโต;

วคฺเค+กชา พหุตฺตา+โท, ตโต ฐาน+ลหุกฺกมาฯ

‘‘ออาทโย’’ติ วตฺตเต ยาว ‘‘พินฺทุ นิคฺคหีต’’นฺติฯ ตญฺจ โข ‘‘อตฺถวสา วิภตฺติวิปริณาโม’’ติ สตฺตมฺยนฺต+มภิสมฺพนฺธียเต, ‘‘วณฺณา’’ติ วตฺตเต –

2. ทสา+โท สรา

ออาทีสฺวา+ทิมฺหิ นิทฺทิฏฺฐา โอทนฺตา ทส วณฺณา สรา นาม โหนฺติฯ ยถา อ อา, อิ อี, อุ อู, เอ ऐ, โอ औฯ สรนฺติ=สปฺปธานภาเวน ปวตฺตนฺติ, พฺยญฺชเน วา สาเรนฺตีติ สราฯ

‘‘ทสา+โท สรา’’ติ วตฺตเตฯ

3. ทฺเว ทฺเว สวณฺณา

ออาทีสฺวา+ทิเมสุ ทสสุ ทฺเว ทฺเว สวณฺณา นาม โหนฺติ ยถากฺกมํฯ ยถา อ อาอิติ, อิ อีอิติ, อุ อู อิติ, เอ เออิติ, โอ, โออิติฯ สมานา สทิสา วณฺณา สวณฺณา, สมานตฺตญฺจ ฐานโตฯ ‘‘ทฺเว ทฺเว’’ติ วตฺตเต วกฺขมาเนสุ ทฺวีสุฯ

4. ปุพฺโพ รสฺโส

เตสฺเวว ทสสุ เย ทฺเว ทฺเว สวณฺณา, เตสุ โย โย ปุพฺโพ, โส โส รสฺสสญฺโญ โหติฯ ยถา อ อิ อุ เอ โอฯ เตสุ ‘สํโยคโต ปุพฺพาว ทิสฺสนฺติ ทฺเว ปนนฺติมา’ต ทสฺเสตุํ ตตฺถ สาธุตฺตา เตสมฺปิ อิธ สงฺคโห, ยถา เอตฺถ เสยฺโย โอฏฺโฐ โสตฺถิฯ รสฺสกาลโยคา ตพฺพนฺตตาย วา รสฺสาฯ รสฺสกาโล นาม อจฺฉราสงฺฆาโต อกฺขินิมฺมิลนสงฺขาโต วา กาโล, เตน เอกมตฺโต รสฺโส, ทฺวิมตฺโต ทีโฆ, อฑฺฒมตฺโต พฺยญฺชโนฯ ฉนฺทสิ ทิยฑฺฒมตฺตมฺปิ รสฺสนฺติ คณฺหนฺติ อาจริยาฯ

5. ปโร ทีโฆ

ออาทีสฺวา+ทิภูเตสุ ทสสุ เย ทฺเว ทฺเว สวณฺณา, เตสุ โย โย ปโร, โส โส ทีฆสญฺโญ โหติฯ ตํ ยถา อา อี อู เอ โอฯ ทีฆกาลโยคา ตพฺพนฺตตาย วา ทีฆาฯ

6. กาทโย พฺยญฺชนา

ออาทีสุ กาทโย นิคฺคหีตปริยนฺตา เตตฺติํส พฺยญฺชนา นาม โหนฺติฯ ยถา ก ข ค ฆ ง, จ ฉ ช ฌ ญ, ฏ ฐ ฑ ฒ ณ, ต ถ ท ธ น, ป ผ พ ภ ม, ย ร ลว ส ห ฬ อํ อิติฯ พฺยญฺชียติ อตฺโถ เอเตหีติ พฺยญฺชนาฯ กการาทีสฺว+กาโร อุจฺจารณตฺโถฯ

‘‘กาทโย’’ติ วตฺตเตฯ